Ponzi Sistemi Nedir? Charles Ponzi Kimdir?

Ponzi Sistemi saadet zinciri veya piramit kazanç sistemlerine benzer bir para kazanma yöntemidir. Ülkemizde titan saadet zinciri ve çiftlikbank gibi örneklerle daha önce defalarca gündeme gelmiştir. Bugün Star TV’de başlayan Babil dizisinde de Ponzi oyunu konusu işlendiğinden dolayı, biz de sizlere Ponzi Sistemi’nin ne olduğunu ve bu sistemi ilk uygulayan ve sisteme adını veren Charles Ponzi’nin kim olduğunu kısaca anlatacağız. Ponzi sistemi, Ponzi şeması veya Ponzi oyunu gibi farklı şekillerde de isimlendirilmektedir.

Ponzi Şeması (Ponzi Scheme) Nedir?

Ponzi şeması (ya da Ponzi oyunu olarak da bilinmektedir) yatırımcıları cezbederek, daha yeni yatırımcılardan gelen paralarla onlardan önceki yatırımcılara kar ödeyen bir sahtekarlık biçimidir. Yöntem uygulanırken, mağdurlar kârlarının ürün satışlarından veya diğer araçlardan geldiğine inanırken, bu karın sadece onlardan sonra gelen yatırımcıların fon kaynağından geldiğinin farkında değillerdir. Ponzi şeması, yeni yatırımcıların sürekli olarak yeni para koyarak katkıda bulunduğu sürece sürdürülebilir bir işletme imajını ve yatırımcıların çoğu tam geri ödeme talep etmediği ve hala sahip oldukları ama gerçekte varolmayan varlıklara inandığı sürece katlanarak varlığını sürdürebilir..

Charles Ponzi kimdir?

Ponzi yönteminin adı, 1920’lerde bu tekniği kullanmakla ünlü olan Charles Ponzi’den gelmektedir. Bu fikir Ponzi’den önce, 1869’dan 1872’ye kadar Almanya’daki Adele Spitzeder ve 1880’lerde ABD’deki Sarah Howe tarafından “Bayanların Mevduatı” aracılığıyla uygulanmıştır. Howe, sadece kadın müşterilere aylık yüzde sekiz faiz oranı teklif ederek, daha sonrasında kadınların yatırdığı parayı zimmetine geçirmiştir. Daha sonra Howe’nin sahtekarlığı ortaya çıkarılmış ve üç yıl hapse girmiştir. Ponzi şeması daha önce romanlarda da tarif edilmişti; Charles Dickens’ın 1844 romanı Martin Chuzzlewit ve 1857 romanı Little Dorrit’in ikisi de böyle bir yöntemden bahsetmektedir.

Ponzi de daha önce bu işi yapan Howe ve Spitzeder gibi bu planı gerçekleştirdi ve aldığı büyük miktarda para nedeniyle Amerika Birleşik Devletleri’nde çok tanınır oldu. Ponzi’nin kullandığı orijinal yöntem, ilk olarak posta pulları için uluslararası cevap kuponlarının meşru arbitrajına dayanıyordu. Ancak kısa süre sonra önceki yatırımcılara ve kendisine ödeme yapmak için yeni yatırımcılardan para almaya başladı.

Ponzi Şeması benzeri piyasa dolandırıcılık yöntemleri arasında; piramit şeması, kripto paralarla yapılan dolandırıcılıklar ve ekonomik balonlar gösterilebilir. Fakat her birini Ponzi oyunundan ayıran önemli farklar bulunmaktadır.

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir